Türkiye'nin tek bilimsel gözlem teleskobu Kayseri'de
Kayseri'nin astronomik amaçlı ilk ve tek olan teleskobunda teknik sorunlar yaşanıyor. Bu konu hakkında ve UZAYBİMER'in özellikleri hakkında konuşan Uzay Bilimleri Öğretim Görevlisi Özgün Arslan, 'Türkiye'de bilimsel gözlem amacıyla kullanılan bu tür bir parabolik anten sadece UZAYBİMER içerisinde bulunuyor. Bu sistem Türkiye'de astronomik amaçlı tek olmasına rağmen teknik sorunlar yaşıyoruz. Özellikle 6 Şubat depreminde dişli ve çark sistemi zarar gördü. Bu nedenle şu anda yeterince verimli kullanamıyoruz. Rektörlük tarafından bütçe sıkıntılarımız da var periyodik bakım ve onarımlar yapılamadığı için sistem faal değil. Bu durum, öğrencilerin de bilimsel çalışmalardan faydalanamamasına neden oluyor' dedi.
Radyo teleskobuyla Türkiye'de astronomik amaçlı tek gözlemevi olan UZAYBİMER, 6 Şubat depreminde hasar gören sistemin onarılamaması ve bütçe yetersizlikleri nedeniyle bilimsel çalışmalara ara vermek zorunda kaldı.
Uzay Bilimleri Öğretim Görevlisi Özgün Arslan, sistemin Türkiye'de astronomik amaçlı tek olduğunu belirterek, 'Burası bir araştırma merkezi ve gözlemevi. Burada gördüğünüz sistem bir radyo teleskop, dışarıda da optik teleskoplarımız var. Bilimsel çalışmalar ve gözlemler yapıyoruz. Aynı zamanda öğrencilere dersler ve uygulama çalışmaları veriyoruz. Bir de Astar adında bir öğrenci kulübümüz var. Onlarla birlikte halka ve öğrencilere yönelik yıl içinde gözlem etkinlikleri düzenliyoruz. Halka yönelik en popüler çalışmaları Aster aracılığıyla yürütüyoruz. Genel olarak radyo astronomi ve optik astronomi alanlarında çalışmalarımız var. Radyo astronomi, gözle görülmeyen, uzun dalga boyundaki sinyalleri yakalayan sistemlerdir. Bizde 12 metrelik, parabolik antenli bir radyo teleskop var. 3 ile 12 GHz arasında sinyal alabiliyoruz ve bu sinyallerle Güneş'imizi, yıldızların ve gezegenlerin oluştuğu yıldızlararası ortamı inceleyebiliyoruz. Uzun dalga boyu olduğu için görüntü yok, sadece radyo frekanslarını inceliyoruz. Ayrıca, T-35 ve T-40 adında iki optik teleskopumuz var. Bunlar aynalı teleskoplar olup, hem uygulama hem de bilimsel gözlemler için kullanılıyor. Bu teleskoplar, insan gözünün gördüğü ışığa duyarlı sistemlerdir. Türkiye'de bu tür parabolik antenler var ama onlar iletişim uyduları veya karasal sinyaller için kullanılıyor. Bilimsel gözlem amacıyla kullanılan bu tür bir parabolik anten sadece Astronomi ve Uzay Bilimleri Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi (UZAYBİMER) içerisinde bulunuyor. TÜBİTAK bünyesinde de farklı özelliklere sahip radyo teleskoplar mevcut. Bu sistem 1974 yılında İngilizler tarafından üretilmiş. 12.7 santim bir parabolik çanak şeklinde. Kendi ekseni etrafında 540 derece dönebiliyor ve 90 dereceye kadar yönlendirilebiliyor. Gök cisimlerinin koordinatlarına göre, tıpkı enlem ve boylam gibi, cisimlere yönlendirip radyo sinyali alıyoruz. Eskiden NATO bünyesinde askeri amaçla kullanılıyormuş. Biz şimdi onu teleskop haline getirdik. Elektrik motorlarla kontrol ediyoruz' cümlelerini kullandı.
'SİSTEM TÜRKİYE'DE ASTRONOMİK AMAÇLI TEK OLMASINA RAĞMEN TEKNİK SORUNLAR YAŞIYORUZ. REKTÖRLÜK TARAFINDAN BÜTÇE SIKINTILARIMIZ DA VAR'
Öğretim Görevlisi Arslan, 'Ay veya Güneş tutulması gibi özel günlerde etkinlikler düzenliyoruz. Jüpiter, Satürn ve Mars gibi gezegenleri de teleskoplarla insanlara ve öğrencilere gösterebiliyoruz. Sistemin kalbi, teleskobun yatay ve dikey hareketini sağlayan sekiz elektrik motorundan oluşuyor. Analizörümüz sayesinde aldığımız sinyalleri inceleyip kaydedebiliyoruz. Ancak, bu sistem Türkiye'de astronomik amaçlı tek olmasına rağmen teknik sorunlar yaşıyoruz. Özellikle 6 Şubat depreminde dişli ve çark sistemi zarar gördü. Bu nedenle şu anda yeterince verimli kullanamıyoruz. Rektörlük tarafından bütçe sıkıntılarımız da var; periyodik bakım ve onarımlar yapılamadığı için sistem faal değil. Bu durum, öğrencilerin de bilimsel çalışmalardan faydalanamamasına neden oluyor. Bilimsel çalışmalarımıza maalesef ara verilmiş durumda. Ne yazık ki durum böyle' şeklinde konuştu.