İnsan, iradesiyle insandır.
İrade; akıl ile kalbin, bilinç ile inancın ortak ürünüdür.
Ancak günümüzde irademiz artık sadece içsel dinamiklerimizle şekillenmiyor.
Bizi görünmez ellerle yönlendiren algoritmalar, her geçen gün iradeye doğrudan müdahale ediyor.
Sosyal medya akışları, alışveriş önerileri, haber sıralamaları… Hepsi bizim kararlarımızı önceden tahmin ediyor ve bizi o yönde “seçim yapmaya” teşvik ediyor.
Bugün bir ürünü almaya, bir fikre inanmaya ya da bir kişiyi desteklemeye "kendimiz karar veriyoruz" sanıyoruz.
Oysa çoğu zaman, karar verme sürecimiz çok önceden programlanmış oluyor.
Yapay Zekânın Müdahalesi: Görünmeyen Baskı
Yapay zekâ sistemleri, bireyin eğilimlerini, korkularını ve arzularını analiz ediyor.
Sonra, bu bilgiler doğrultusunda ona yeni tercihler sunuyor.
Öyle ki birey, kendi isteğiyle seçim yaptığını zannederken, aslında belirlenmiş birkaç seçenek arasında yönlendiriliyor.
Bu müdahale, insanın özgür iradesine ve ahlâkî karar mekanizmasına büyük bir tehdittir.
Çünkü iradesini kaybeden bir birey, inancını, değerlerini ve kimliğini de zamanla kaybeder.
Çözüm: İradenin Muhafazası
Çözüm, bilinçli ve sorgulayıcı bireyler yetiştirmekten geçiyor.
Her bilgiye şüpheyle değil ama dikkatle yaklaşmak, sunulan her seçeneği kutsal bir fırsat gibi değil, bir sınav gibi görmek gerekir.
Özellikle genç nesle, kendi iradelerini korumayı, kendi kararlarını inşa etmeyi öğretmeliyiz.
Çünkü dijital çağın en büyük savaş alanı, zihinlerimizdir.
Ve bu savaş, iradesini koruyabilenlerin zaferiyle sonuçlanacaktır.
İrade; en büyük nimettir.
Onu kaybeden, her şeyini kaybeder.
İzlemeye devam et…
ama bu kez kendi aklının pusulasıyla.
