Gizmodo'ya Göre Yapay Zekanın Asıl Amacı Gizli İnsan Maliyetini Ortadan Kaldırmak mı?

Zirveden Görünüm: Verimlilik, Deneyim

Üst düzey yöneticiler, yapay zeka devrimine heyecan ve aciliyet karışımı bir duyguyla bakıyor. Şirketlere yapay zeka uygulamaları konusunda danışmanlık yapan danışman Elijah Clark, işin özü konusunda açık sözlü. 'CEO'lar, yapay zekanın getirdiği fırsatlar konusunda son derece heyecanlı,' diyor. 'Ben de bir CEO olarak, son derece heyecanlıyım. Yapay zeka yüzünden ben de çalışanları işten çıkardım. Yapay zeka greve gitmez. Maaş artışı istemez. Bunlar, bir CEO olarak uğraşmak zorunda olmadığınız şeyler.'

Bu yalın bakış açısı, şirketlerin yapay zekyı benimsemesiyle ilgili temel bir gerçeği ortaya koyuyor: Özünde, bu bir verimlilik ve krlılık arayışı. Ve bu arayışta, insan emeği genellikle bir yük, aşılması gereken bir engel olarak görülüyor. Clark, liderliğini yaptığı bir satış etkinleştirme ekibindeki 30 öğrenci çalışandan 27'sini işten çıkardığını hatırlıyor. 'Onların bir haftada ürettikleri işi bir günden, bir saatten kısa sürede yapabiliyoruz,' diye açıklıyor. 'Verimlilik açısından, insanlardan kurtulmak daha mantıklıydı.'

JLL Küresel İş Geleceği Lideri Peter Miscovich, yapay zekayı 'son 40-50 yıldır devam eden bir trendin hızlandırıcısı' olarak görüyor. Çalışan sayısının gayrimenkul ve gelirden 'ayrıştırılması' olarak tanımlıyor ve bu trendin yapay zeka tarafından daha da güçlendirildiğini belirtiyor. 'Bugün, 2025'te Fortune 500 şirketlerinin %20'sinin çalışan sayısı 2015'tekinden daha az,' diye belirtiyor.

Ancak Miscovich, fiziksel iş yerlerinin modası geçmiş değil, dönüşmüş olduğu bir geleceğin resmini de çiziyor. 'Butik otel' gibi 'son derece donanımlı' ve 'son derece arzu edilen' 'deneyimsel iş yerleri' öngörüyor. Hareketli duvarları ve tak-çalıştır teknolojisiyle bu 'Legolaştırılmış' ofislerde amaç, yetenekler için bir 'mıknatıs' yaratmak. 'Çocukları dövebilirsiniz veya onlara şeker verebilirsiniz,' diyor. 'Ve biliyorsunuz, insanlar şekere, dayak yemekten daha iyi tepki veriyor.'

Ancak, daha keyifli bir iş yeri vizyonunda bile, işten çıkarma ihtimali hala büyük. Miscovich, şirketlerin personel sayısının '%40 oranında azaltılabileceği' bir gelecek planladığını kabul ediyor. Clark ise daha da açık sözlü. 'Birçok CEO, önümüzdeki altı ay ila bir yıl içinde gelip insanları işten çıkarmaya başlayacaklarını bilerek bunu söylüyor,' diyor. 'Mevcut her şirkette tasarruf etmenin yollarını arıyorlar.'

Gizli İnsan Maliyeti: 'Zorunlu Çalışmada Yeni Bir Dönem'
Yöneticiler ve danışmanlar verimlilik ve deneyimden bahsederken, yapay zeka ekonomisinin ön saflarında yer alanlar bambaşka bir hikaye anlatıyor. Eski bir Amazon teslimat sürücüsü olan Adrienne Williams, tamamen farklı bir bakış açısı sunuyor. 'Bu, zorla çalıştırma gibi yeni bir çağ,' diyor. 'Bu kölelik değil, çünkü kölelik farklıdır. Hareket edemezsiniz, ama bu zorla çalıştırmadır.'

Yapay zekanın sosyal ve etik etkilerini incelemeye odaklanan Dağıtık Yapay Zeka Araştırma Enstitüsü'nde (DAIR) araştırma görevlisi olan Williams, telefonlarımızı her kullandığımızda, sosyal medyada gezindiğimizde veya internetten alışveriş yaptığımızda yapay zeka sistemlerini eğitmek için hepimizin yaptığı görünmez çalışmaya atıfta bulunuyor. 'Zaten yapay zekayı eğitiyorsunuz,' diye açıklıyor. 'Ve işleri elimizden alırken, verilerimizi kimin aldığını, nasıl kullanıldığını ve ne kadar gelir sağladığını anlama yeteneğine sahip olsaydık, bunlar üzerinde bir miktar egemenliğe sahip olurduk.'

Bu 'görünmez iş', 2015'ten beri Amazon'un Mechanical Turk platformunda çalışan Krystal Kauffman gibi serbest çalışanların hikayelerinde görünür hale geliyor. Kauffman, çeşitli görevlerden neredeyse tamamen 'veri etiketleme, veri açıklama ve benzeri şeylere' odaklanmaya geçişe bizzat tanık oldu. Kauffman, bu işin yapay zeka patlamasına güç veren insan emeği olduğunu açıklıyor. 'İnsan emeği, yapay zeka patlamasına kesinlikle güç veriyor,' diyor. 'Ve bence birçok insanın söylediği bir şey var: 'Yapay zekaya düşünmeyi öğretin,' ama aslında, günün sonunda, bu düşünmek değil. Kalıpları tanımak.'

Bu gizli iş gücünün koşulları genellikle sömürücüdür. Aynı zamanda DAIR'de araştırma görevlisi olan Kauffman, çalışanların nasıl 'gizlendiğini', 'az ücret aldığını' ve temel haklarından mahrum bırakıldığını anlatıyor. Ayrıca, yapay zeka ile ilgili yaygın bir iş türü olan içerik moderasyonunun psikolojik yükünden de bahsediyor. 'Ailesinin soykırıma karıştığı bir savaşın video içeriğini modere eden biriyle konuştuk ve verileri not ederek kendi kuzenini gördü,' diye hatırlıyor. 'Sonra da bunu atlatıp işe geri dönmesi söylendi.'

(Çeviri: Hakan TOPUZOĞLU)