D. Mehmet Doğan: Türkçe'nin Vicdanı, Kültürün Hafızası
Ünal TAYFUR
D. Mehmet Doğan (1947–2024), Türk düşünce hayatının mümtaz isimlerinden biri olarak, dil, kültür ve medeniyet alanında kalıcı izler bırakmış bir fikir adamı, yazar ve gazetecidir. Kalecik’te doğan Doğan, Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu’ndan mezun olduktan sonra Türk Tarih Kurumu, TRT ve Dergâh Yayınları gibi önemli kurumlarda görev almış; özellikle Türkiye Yazarlar Birliği’nin kurucusu ve uzun süreli genel başkanı olarak kültürel organizasyonlara yön vermiştir.
Doğan’ın kalemi, yalnızca yazmak için değil, uyarmak, uyandırmak ve yön vermek için hareket etmiştir. “Batılılaşma İhaneti” adlı eserinde şöyle der:
> “Kur’an’la devlet idare etmek zaruridir!”
Bu cümle, onun medeniyet tasavvurunun merkezine İslâm’ı yerleştirdiğini açıkça gösterir. Aynı eserde, modernleşme sürecine dair eleştirisini şu sözlerle dile getirir:
> “Gerçek çağ dışılık halkı sefalete mahkûm etmek, onu yabancı kültürlerin ve iktisatların oyuncağı yapmaktır.”
“Dil Kültür Yabancılaşma” kitabında ise Türkçenin uğradığı tahribata dikkat çeker:
> “Türkçenin binlerce yıllık müktesebatı etnik temizlik saplantısına kurban edilmiştir.”
Bu ifadeler, Doğan’ın dil hassasiyetinin ve kültürel bağımsızlık vurgusunun özüdür
Doğan, yalnızca bireysel bir yazar değil, aynı zamanda kurucu bir akıl olarak Türkiye Yazarlar Birliği, Türkiye Gönüllü Teşekküller Vakfı ve Mehmet Akif Ersoy Fikir ve Sanat Vakfı gibi oluşumların temel taşlarını döşemiştir. İstiklâl Marşı Günü’nün resmî olarak kabul edilmesi için yürüttüğü çalışmalar, onun Mehmet Akif’e duyduğu derin bağlılığın ve kültürel mirasa olan sadakatinin göstergesidir.
Doğan’ın hayatına dair bir anekdot, onun kültürel mücadeleye olan bağlılığını gösterir: 2013 yılında Adıyaman TYB temsilciliği için bir gece konaklama imkânı bulmak üzere 35 kişilik bir heyeti ağırlamak için bizzat devreye girmiştir. Bu olay, onun Anadolu’daki kültürel faaliyetlere verdiği önemin bir göstergesidir.
Bir başka örnek: İlkokul yıllarında ABD’nin süt tozu yardımıyla tanışan Doğan, bu tadı hiç sevmediğini ve bu deneyimin onun kültürel bağımsızlık fikrini pekiştirdiğini dile getirmiştir.
Kaynakça ve Dipnotlar
1. D. Mehmet Doğan, Batılılaşma İhaneti, Dergâh Yayınları, 1976.
2. D. Mehmet Doğan, Dil Kültür Yabancılaşma, Yazar Yayınları, 1984.
3. D. Mehmet Doğan, 1932: Dini İnkılap Yılı, Yazar Yayınları, 2023.
4. Mehmet Sait Uluçay, “D. Mehmet Doğan: Duruşu, Yaşayışı, İnancı, Kararlılığı ve Cesaretiyle Örnek Alınacak Bir Şahsiyetti”, Türkiye Yazarlar Birliği Ankara Şubesi.
5. Halit Yıldırım, “Çizgilerde Yaşayan Bir Mütefekkir: D. Mehmet Doğan”, Haber Ajanda.
6. Cenk Tamer, “Ortadoğu’nun Türkçesi”, Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 2017.
7. Vikipedi maddesi
8. Türkiye Yazarlar Birliği biyografi sayfası
