Elçibey'in Gönül Hikâyesi
Ünal TAYFUR
Bir milletin kaderini değiştirenler, çoğu zaman sessiz köylerden çıkar. Ebulfez Elçibey, gerçek adıyla Ebulfez Aliyev, Azerbaycan’ın Ordubad ilçesine bağlı Keleki köyünde doğduğunda, belki kimse onun bir gün halkın gönlü olacağını bilmiyordu. Ama o, babası Kadirgulu Bey’in II. Dünya Savaşı’na gidip dönmemesiyle başlayan eksikliği, halkına duyduğu sorumlulukla tamamladı.
Üniversite yıllarında Bakü Devlet Üniversitesi’nde Arap Filolojisi eğitimi aldı. Bu yıllarda sadece dil öğrenmedi; Azerbaycan tarihini anlatan dernekler kurarak gönüllere dokundu. Mısır’da tercümanlık yaptığı dönemde Doğu’nun nabzını tuttu. Ardından Tolunoğulları Devleti üzerine yazdığı doktora teziyle tarihçiliğini akademik bir zemine oturttu. Ama Elçibey’in asıl tezi, halkın özgürlük hakkıydı.
1970’lerde Azerbaycan’ın bağımsızlığı için yürüttüğü çalışmalar onu hapse götürdü. 1,5 yıl süren mahkûmiyet, onun sesini kısmadı; aksine daha gür çıkmasına neden oldu. Serbest kaldıktan sonra El Yazmaları Enstitüsü’nde görev aldı. Akademik çalışmalarının yanı sıra, halkın gönlünde bağımsızlık fikrini büyütmeye devam etti.
1989’da Azerbaycan Halk Cephesi Partisi’ni kurarak siyasi mücadeleyi örgütlü hale getirdi. 1992’de Azerbaycan’ın ilk demokratik seçimle başa gelen cumhurbaşkanı oldu. Ancak bu görev sadece bir makam değil, bir gönül duruşuydu. Elçibey, Rusya’nın bölgedeki etkisine karşı tavizsiz bir politika izledi. Karabağ Savaşı’nın gölgesinde geçen cumhurbaşkanlığı döneminde hem iç muhalefet hem de dış baskılar nedeniyle görev süresi kısa sürdü.
Görevden ayrıldıktan sonra siyasi mücadeleyi bırakmadı. Muhalefet lideri olarak halkla bağını sürdürdü. Onun için siyaset, gönül işi idi; makamdan değil, halktan besleniyordu. 2000 yılında Ankara’da prostat kanseri nedeniyle hayata veda ettiğinde, cenazesine sekiz yüz bin kişi katıldı. Haydar Aliyev’in baş eğmesi, Elçibey’in halk nezdindeki yerini bir kez daha gösterdi.
Cenaze töreninde “Elçibey!” sloganlarıyla yankılanan salon, aslında bir milletin ona duyduğu minnetin sesiydi. Çünkü Elçibey, sadece bir siyasetçi değil; bir öğretmen, bir tarihçi, bir gönül taşıyıcısıydı.
---
Kaynaklar:
- Vikipedi – Ebulfez Elçibey
- İstanbul Üniversitesi Tezi – Elçibey ve Aile Hayatı
- Türk DEGS – Elçibey’in Hayatı
---
