Taşlarda Saklı Hafıza: Mehmet Çayırdağ'ın Kayseri'ye Adanmış Ömrü
Ünal TAYFUR
Kayseri’nin Talas ilçesinde 1946 yılında dünyaya gelen Mehmet Çayırdağ, yalnızca bir tarihçi değil; aynı zamanda vakıf kültürünün, taşınmaz hafızanın ve yerel mirasın sadık bir bekçisidir. İlk ve orta öğrenimini Talas’ta, lise eğitimini ise Kayseri’de tamamlayan Çayırdağ, 1970 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun olarak akademik yolculuğuna adım attı. Bu yolculuk, onu yalnızca arşivlerin tozlu raflarına değil, aynı zamanda Kayseri’nin sokaklarına, mezar taşlarına, kitabelerine ve vakıf kayıtlarına götürdü.
1974 yılında Kayseri Müzesi Müdürlüğü görevine getirildiğinde, şehrin İslamî sikkeleri üzerine yaptığı katalog çalışmalarıyla dikkat çekti. Bu katalog, yalnızca bir envanter değil; Kayseri’nin İslamî dönem mirasının sistematik bir haritasıydı. Ardından 1978’de Vakıflar Bölge Müdür Yardımcılığı, 1980’de Kültür Müdürlüğü ve nihayet 1985’te Vakıflar Bölge Müdürlüğü görevleriyle kamu hizmetinde derinleşti. Bu görevler, ona vakıf taşınmazlarının tarihsel, hukuki ve kültürel boyutlarını bir arada değerlendirme imkânı sundu. Belediyelere danışmanlık yaparak, şehir planlamasında tarihî dokunun korunmasına yönelik öneriler geliştirdi; vakıf mülkiyetinin yalnızca bir tapu meselesi değil, aynı zamanda bir medeniyet mirası olduğunu vurguladı.
Akademik üretimini Erciyes Üniversitesi’nde sürdüren Çayırdağ, burada tarih okutmanı olarak görev yaparken, “Sinop Definesi: Emevîlerden Osmanlılara Kadar Sikkeler” başlıklı yüksek lisans tezini hazırladı. Bu tez, İslamî numismatik alanında Anadolu’nun yerel verileriyle evrensel tarih yazımına katkı sunan nadir çalışmalardan biridir. Üniversitenin çeşitli fakültelerinde verdiği derslerle, genç kuşaklara yalnızca bilgi değil; tarihî sorumluluk ve kültürel bilinç de aktardı.
Mehmet Çayırdağ’ın kaleme aldığı makaleler, Kayseri’nin abideleri, mezar taşları ve İslamî kitabeleri üzerine yoğunlaşırken; bu metinlerdeki üslup, akademik titizlikle halk dili arasında kurulan zarif bir köprüdür. Onun anlatımında, bir mezar taşındaki Arapça ibare yalnızca bir yazı değil; geçmişin sesi, bir medeniyetin izidir. Vakıf taşınmazları üzerine yaptığı çalışmalar ise, yerel yönetimlerin ve kamu kurumlarının arşiv politikalarına yön veren niteliktedir. Bu yönüyle Çayırdağ, yalnızca bir tarihçi değil; aynı zamanda bir kültür muhafızı, bir şehir hafızasıdır.
Evli ve iki çocuk babası olan Mehmet Çayırdağ’ın yaşamı, akademik üretimle kamu hizmetini, yerel gözlemle evrensel tarih yazımını birleştiren örnek bir çizgide ilerlemiştir. Kayseri’nin taşlarında, sokaklarında ve vakıf kayıtlarında onun izini sürmek mümkündür. Bugün hâlâ Erciyes Üniversitesi’nde görev yapıyor olması, bu mirasın canlı bir şekilde aktarılmaya devam ettiğinin göstergesidir.
---
???? Dipnotlar:
1. Türkiye Kaynakçası, Mehmet Çayırdağ Profili, kaynakca.hacettepe.edu.tr [Erişim: 5 Ağustos 2025].
2. Erciyes Üniversitesi Arşivi, Yüksek Lisans Tezleri Kataloğu, “Sinop Definesi: Emevîlerden Osmanlılara Kadar Sikkeler”.
3. Kayseri Vakıflar Bölge Müdürlüğü Kurumsal Yayınları, 1985–1995 dönemi arşiv kayıtları.
4. Kayseri Müzesi İslamî Sikkeler Kataloğu, Mehmet Çayırdağ tarafından hazırlanmıştır, 1974.
5. Kişisel görüşmeler ve yerel tarih araştırmaları kapsamında edinilen bilgiler, Kayseri Belediyesi Kültür Dairesi katkılarıyla.
---
