Türk Dünyasının Yükselen Gücü
Ünal TAYFUR
Türk Dünyasının Yükselen Gücü: Nüfus, Ekonomi ve Eğitimde Stratejik Birliktelik
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), ortak tarih, dil ve kültür temelinde kurulan bir iş birliği platformu olmanın ötesine geçerek, çok kutuplu dünya düzeninde etkili bir kutba dönüşme yolunda ilerliyor. 2009 yılında Nahçıvan Anlaşması ile kurulan teşkilat; Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ı üye; Türkmenistan, Macaristan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni gözlemci statüsünde bir araya getiriyor.
???? Nüfus ve Coğrafi Yayılım
TDT ülkeleri toplamda yaklaşık 300 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Bu nüfusun büyük bölümü genç ve üretken yaş grubundadır. Türkiye’nin nüfusu 2025 itibarıyla 85,6 milyon olarak açıklanmıştır. Özbekistan 36 milyon, Kazakistan 20 milyon, Azerbaycan 10 milyon, Kırgızistan 7 milyon, Türkmenistan 7 milyon civarındadır. Bu demografik yapı, hem iç pazarın genişliği hem de insan kaynağı açısından stratejik bir avantaj sunar.
???? Ekonomik Potansiyel
TDT ülkelerinin toplam ekonomik büyüklüğü yaklaşık 2 trilyon dolar civarındadır. Türkiye, 2025’in ikinci çeyreğinde yıllık bazda %4,8 büyüme kaydetmiştir. Kazakistan ve Özbekistan gibi ülkeler enerji ve maden kaynaklarıyla öne çıkarken, Azerbaycan doğal gaz ve petrol ihracatıyla küresel enerji denkleminde stratejik bir rol üstlenmektedir. Türkiye ise sanayi, hizmet ve tarım sektörlerinde çeşitlenmiş bir ekonomik yapıya sahiptir.
Bu ekonomik potansiyelin daha etkin kullanımı için TDT bünyesinde:
- Ortak ticaret platformları
- Gümrük entegrasyonu
- Dijital ekonomi iş birlikleri
- Ulaştırma koridorları (Orta Koridor, Bakü-Tiflis-Kars hattı)
gibi projeler hayata geçirilmektedir.
???? Eğitim ve Beşeri Sermaye
TDT, eğitim alanında da ortak değerleri ve hedefleri paylaşmaktadır. 2025 yılı itibarıyla Türkiye’nin beşeri sermaye endeksi 0,690 olarak açıklanmıştır. Bu değer, eğitim düzeyi, yaşam beklentisi ve üretkenlik gibi göstergeleri içermektedir. TDT bünyesinde:
- Türk Üniversiteler Birliği (TÜRKÜNİB) aracılığıyla akademik iş birlikleri
- Ortak müfredat ve tarih kitapları çalışmaları
- Öğrenci değişim programları
- Ortak alfabe ve dil çalışmaları
gibi projeler yürütülmektedir. Bu girişimler, Türk dünyasında ortak bir eğitim vizyonunun oluşmasına katkı sağlamaktadır.
???? Küresel Düzende Türk Dünyasının Yeri
TDT, sadece rakamsal büyüklükleriyle değil, aynı zamanda kültürel ve stratejik derinliğiyle de küresel düzende etkili bir aktör olma yolundadır. Genç nüfus, enerji kaynakları, kültürel miras ve eğitim yatırımları bu dönüşümün temel taşlarını oluşturmaktadır.
---
Sonuç olarak, Türk dünyası; nüfusuyla dinamizmi, ekonomisiyle üretkenliği, eğitimiyle geleceği şekillendirme gücünü barındırmaktadır. Bu potansiyelin stratejik birliktelik ve ortak vizyonla hayata geçirilmesi, sadece bölgesel değil küresel ölçekte de yeni bir medeniyet kutbunun doğuşunu müjdelemektedir.
---
Kaynaklar:
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
Türk Devletleri Teşkilatı Resmi Sitesi
Habermeydan - TÜİK 2025 Nüfus Verisi
---
