Kayseri'ye değer katan isimler

Tarihi geçiş yolları üzerinde bulunan Kayseri, pek çok ilim ve devlet adamına ev sahipliği yapmıştır. Kayseri'ye değer katan çok sayıda din, devletçe ilim adamı bulunmaktadır. Mevlena’nın Hocası Seyyid Burhaneddin Hazretleri, Osmanlı medrese eğitim sisteminin kurucusu Davud-el Kayseri, Osmanlı Devleti’nin dünyaca ünlü mimarı Koca Sinan en çok bilinen isimlerdir. Dadaloğlu, Aşık Seyrani, Aşık Hasan gibi halk ozanlarını bağrından çıkaran Kayseri, son dönemlerde yetiştirdiği siyaset ve iş adamlarıyla öne çıkmaktadır.

Seyyid Burhaneddin Hazretleri (1165-1244)

Mevlana Celaleddin-i  Rumi’nin hocası olarak anılan   Seyyid Burhaneddin 1165 yılında Tirmiz şehrinde dünyaya geldi. İlk eğitimini babasından alan Seyyid Burhaneddin, daha sonra Belh'e giderek Sultanül Ulema Bahaeddin Veled Hazretleri'nden 12 yıl manevi ilimleri tahsil etti. Bu eğitimi sırasında Mevlana Celaleddini Rumi'nin mürebbilik ve atabekliğini de üstlendi. Seyyid Burhaneddin, hocasının vefatını öğrendiği bir rüya üzerine Mevlana Celaleddin-i  Rumi’yi yetiştirmek için 1231 yılında Konya'ya gitti. Burada tam 9 yıl Mevlan'nın eğitimi ile ilgilendi. 1240 yılında Kayseri'ye gelen Seyyid Burhaneddin 1244 yılında burada hayata veda etti. Türbesi Kayseri’dedir. Seyyid Burhaneddin Hazretleri'ne, gerçekleri iyice araştırıp tetkik ettiğinden "Muhakkik" insanların kalplerinden geçen gizli sırları keşif yolu ile bildiğinden "Seyyid-i Sırdan" lakapları verilmiştir. Seyyid Burhaneddin Hazretlerinin “Maarif” adlı Farsça eseri Konya Mevlana Müzesindedir.

Gevher Nesibe Sultan (1167-1206)

Anadolu Selçuklu Hükümdarlarından, 2. Kılıçarslan'ın kızı ve I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in kız kardeşidir. Doğum ve ölüm tarihleri tam olarak bilinmemekle birlikte 1167-1206 yılları arasında yaşadığı tahmin edilmektedir.

Şeyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) (1372-1412)

Büyük mutasavvıf Şeyh Hamid-i Veli 1327 yılında Kayseri’nin Akçakaya Köyü'nde doğdu. İlk tahsilini babasından yapan  Şeyh Hamid-i Veli tasavvufi bilgisini artırmak amacıyla Şam’a gitti. Daha sonra Bursa’ya yerleşti. Bursa’da büyük bir şeyh olduğunu halktan saklamak için fırıncılık yaptı ve bu yüzden de “Somuncu Baba” olarak tanındı. Bursa’dan ayrılıp Kayseri’ye gelen Şeyh Hamid-i Veli Kayseri’de kendisine kapılan Büyük Veli Şeyh Hacı Bayram’ı irşat etti. 1412 yılında Aksaray’da öldü.

Kadı Burhaneddin (1345-1398)

Kayseri’nin yetiştirdiği ünlü devlet adamı ve şairdir. 1345 yılında Kayseri'de doğdu. Öğrenimine Arapça ve Farsça öğrenmekle başladı. 14 yaşında Mısır’a giderek öğrenimine devam etti.Kahire, Şam ve Halep’te geçirdiği beş yıldan sonra Kayseri’ye dönen Burhaneddin, Eratnaoğlu Mehmet Bey tarafından Kayseri Kadılığı’na getirildi. Vezirlik ve naiblik de yapan Kadı Burhaneddin, Mehmet Bey’i bertaraf ederek kendi adına Kadı Burhaneddin Devleti'ni kurdu. Daha sonra Akkoyunlu beylerinden Kara Yölük Osman Bey tarafından öldürüldü. Kadı Burhaneddin büyük bir şairdir. Şiirlerinde Azeri lehçesi kullanan Kadı’nın, çoğunu aruz, bir bölümünü hece ile yazdığı 1500 gazel, 119 tuyuğ, 20 rübai ve müfredi bulunan Türkçe devamının tek yazması British Museum’dadır.

Mimar Sinan (1490-1588)

1490 yılında Kayseri’ye bağlı Ağırnas Köyü'nde doğdu. 1512’de devşirme olarak alınıp Acemi Oğlanlar Ocağı’nda eğitildi.  1521 Belgrad seferinden önce yeniçeri oldu. Gerek Yavuz Sultan Selim’in gerekse Kanuni Sultan Süleyman’ın birçok seferine katıldı. 1536 yılında baş mimarlığa getirildi. 35 yıl bu görevde kaldı. Eserlerinin sayısı 364’ü bulmaktadır. 1588’de İstanbul’da öldü. En çok bilinen eserleri arasında, İstanbul Ayasofya Haseki Sultan Hamamı, İstanbul Süleymaniye Camii, Edirne Sultan Selim Camii, İstanbul Süleymaniye Medreseleri, İstanbul Sultan Süleyman ve Sultan Selim türbeleri sayılabilir. İlimizde ise Kurşunlu Camii, Osmanpaşa Camii, Hacıpaşa Camii, Hüseyin Bey Hamamı Sinan’ın eseridir.

İncili (Çavuş) Baba

Tomarza’ya bağlı eski adı Trafişin olan köyde doğdu. Kanuni Döneminde sarayda çalıştı. 1615’te İran’a Türk elçisi olarak gitti. Muhasebecidir. Nüktelerinden dolayı “incili” lakabını almıştır.

Aşık Seyrani (1807-1873)                                                                                                                                      

19. yy. yetiştirdiği en güçlü halk ozanlarımızdan biridir. Esas adı Mehmet Tahir’dir. Develi İlçesi'nin Camii-Kebir Mahallesi'nde doğmuştur. 1839 yılında 40 aşıkla beraber saraya giren Seyrani devlet idaresinde gördüğü bozuklukları vezirden padişaha kadar ağır bir dille hicvettiği için İstanbul’u terk ederek Halep’e kaçmıştır. 1873 yılında Develi’de öldü.

Dadaloğlu

19.yy halk ozanlarındandır. Avşar boylarındandır. Toros Yaylaları'ndan Kayseri’ye gelerek Tomarza, Pınarbaşı, Sarız ilçe ve köylerine yerleştirilen Avşarlar içinde bulunmuştur. Asıl adı Veli’dir. Aşiretine vurgun, kahraman bir ozan olan Dadaloğlu koşma, koçaklama ve güzellemeleriyle birçok aşığı etkilemiştir. Dadaloğlu’nun nerede öldüğü ve mezarı bilinmemektedir.