Tarihçi Mustafa İlhan, Cumhuriyet sonrası Kayseri'deki değişimleri anlattı
Araştırmacı Tarihçi Mustafa İlhan, Cumhuriyetin ilanının Kayseri ekonomisinin bugünkü seviyelere gelmesinde önemli bir adım olduğunu belirterek, ' Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyeti tanımlarken Türk milletinin karakterine en uygun idare şekli Cumhuriyettir demiştir. Bu, tarihi bir ifadedir, tarihi bir özettir bu. Cumhuriyet Kayseri ekonomisinin bugünkü düzeye gelişmesinde önemli bir adım olarak da ifade edilebilir. İlk çağlardan itibaren medeniyetin gelişmesinde tek bir şeye ihtiyaç vardır: Özgür ortam, insan hak ve hürriyetlerinin, kişi hürriyetlerinin olmadığı bir ortamda düşünce gelişmez, bilim gelişmez, teknoloji gelişmez' dedi.
Cumhuriyet Bayramı, her yıl 29 Ekim tarihinde coşkuyla kutlanıyor. Bu yönetim biçiminin ilan edilmesiyle birlikte Kayseri’de birçok yenilik ve gelişim meydana gelmiştir. Kayseri’nin bugün sanayi şehri olarak anılmasında bu önemli günün etkisi oldukça büyüktür. Cumhuriyet'in sağladığı özgürlük ortamı, Uçak ve Sümer Fabrikaları gibi yapılarla kent ekonomisinin bugünkü güçlü seviyesine ulaşmasını sağlayan ana etkendir.
Araştırmacı Tarihçi Mustafa İlhan 29 Ekim’in en önemli yanının fazilet olduğunu belirterek, “Cumhuriyet fazilettir diyoruz. Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyeti tanımlarken Türk milletinin karakterine en uygun idare şekli Cumhuriyettir demiştir. Bu, tarihi bir ifadedir, tarihi bir özettir bu. Cumhuriyetimizin 102. yılında, Cumhuriyetin bir fazilet yönetimi olduğu düşünülürse, düşüncenin, bilimin, teknolojinin gelişmesinde Cumhuriyet bir ilk adımdır. Çünkü Cumhuriyet özgürlükler rejimidir. Bu özgürlük ortamında hem düşünce çeşitlenir hem bilim gelişir hem de teknoloji onun ışığında devam ederek gelir. Cumhuriyetin Kayseri'ye getirdiği önemli bir özellik, var olan girişimciliği daha sahaya yayma bakımından, alana yayma bakımından çok önemlidir. Mustafa Kemal'in Kayseri'ye Temsil Heyeti Başkanı olarak ilk gelişi ile birlikte Kayseri'nin sıcak karşılaması ve arkasından Kayseri'den ayrılışında halka beyannamesinde, Kayseri'nin girişimciliğini, sıcak karşılanışını ve bunun gelecekte Anadolu'nun ortasında bir sanayi merkezi olacağına işaret etmiştir, henüz 1919'larda. Zaten Mustafa Kemal'in halkla ilk teması Kayseri'de olmuştur. Dolayısıyla Kayseri, Anadolu insanını tanıma bakımından bir örnektir” şeklinde konuştu.
ÖZGÜRLÜK ORTAMI SANAYİYİ HIZLANDIRDI: 'UÇAK VE SÜMER FABRİKALARI CUMHURİYETİN ESERİ'
Tarihçi İlhan Cumhuriyetten sonra sanayinin çok hızlı geliştiğine değinerek, “Cumhuriyetin ilanından hemen sonra Kayseri'deki mevcut atölye çalışmalarının dışında fabrikasyona yönelik sanayileşmenin çok hızlı bir biçimde geliştiğini görüyoruz. 1926'da Hava İkmal Merkezi olarak Uçak Fabrikası'nın kuruluşu, 1935'te Pamuklu Sanayi Sümer Fabrikası'nın kuruluşu gerçekleşmiştir. Arkasından bu fabrikanın kuruluşuyla birlikte burada yetişen ustaların Anadolu'da tekstil konusunda bir açılım yaptıkları ve ikinci bir fabrika olarak Orta Anadolu'yu, daha ona paralel bir zamanda da Milli Mensucat'ın kurulması, Kayseri Pamuklu Bez Sanayi'nin, Sümer'in eseridir. Çünkü Cumhuriyetin ilk kuruluşları olan Sümer gibi yapılar, sosyal hayatı da bütünleştiren çok geniş ve kapsamlı bir yapıdadır. Sümer Bez Fabrikası'nı düşündüğümüzde, orada spor sahasından, kort sahasından ve buna bağlı olarak fabrikanın bünyesinde sinemasından, restoranından, sosyal hayatın etkileşmesinde faydalı olan eğitime varıncaya kadar bir genişlik göstermektedir. Bu dokuma sanayi, Anadolu'nun ortasında başlangıçta askerin, ordunun ihtiyaçlarını karşılama şeklinde düşünülmüş, daha sonra halka açılarak Sümer Fabrikaları , Sümer Mağazaları şeklinde sosyal hayatımızda yaygınlaşmıştır. Bu ise, halkın ihtiyacı olan ana alanlarda bu üretimi tercih etmeleriyle, Anadolu'da sanayileşmenin getirdiği bir sosyalleşmeyi de getirmiştir. Dolayısıyla sanayileşmenin, fikir ve düşüncenin, bilim ve teknolojinin gelişmesinde özgürlük ortamı çok önemlidir. Hani bir Sümer Bez Fabrikası, öncesinde Uçak Fabrikası, arkasından Orta Anadolu gibi kuruluşlar önemlidir. Sadece Sümer Bez Fabrikası'nda 1935'te açıldığında 5.000 kişinin üzerinde işçi çalışıyordu. 67.000 nüfuslu bir Kayseri'yi düşünün, neredeyse bunun onda biri bir fabrikada çalışıyordu. Dolayısıyla bu ortaya çıkan tablo, hakikaten Kayseri ekonomisinin bugünkü düzeye gelişmesinde önemli bir adım olarak da ifade edilebilir. Tabii bunlar Cumhuriyetin eseridir. İlk çağlardan itibaren medeniyetin gelişmesinde tek bir şeye ihtiyaç vardır: Özgür ortam. Hürriyetlerin, insan hak ve hürriyetlerinin, kişi hürriyetlerinin olmadığı bir ortamda düşünce gelişmez, bilim gelişmez, teknoloji gelişmez” diye konuştu.
Bakmadan Geçme
